Kolonia Rospontowa

Domy robotnicze dla pracowników Fabloku

Wybudowane w latach dwudziestych kolejne, obok Kolonii Fabrycznej, osiedle zakładowe. Zespół budynków w stylu modernistycznym. Parterowe wille bliźniaki przeznaczone były dla urzędników. W 1928 r. rozpoczęto budowę osiedla przy ul. Metalowców. Do 1935 roku powstało tam 12 domów dwurodzinnych.

 

Jednocześnie z budową fabryki przystąpiono do budowy osiedli robotniczych. W tym celu 31.05.1921 r. zakupiono grunty od Krystyny Potockiej. Budowa osiedla miała miejsce w latach 1921–1924. Kompozycja osiedla, złożona z wolnostojących budynków w stylu modernistycznym, była utrzymana w konwencji miasta-ogrodu, obszary zielone były integralną częścią założenia. Osiedle składało się z 12 budynków w stylu modernistycznym, z których dziewięć było budynkami wielorodzinnymi (jedno lub dwupiętrowymi), a trzy z nich to parterowe bliźniaki. Kompleks uzupełniono terenem zielonym – park oraz kompleks leśny.

Budynki wielorodzinne, zamieszkałe przez robotników, wybudowano w typie murowanych willi. Miały one wysokie facjaty i łamany dach kryty ceramiczną dachówką. Elewację zdobiła płaska artykulacja lizenowo-płycinowa. Balkony wsparto na dwóch kolumnach. Każdy z domów miał od ośmiu do dziesięciu mieszkań dwupokojowych oraz od dwóch do czterech mieszkań jednopokojowych. Mieszkania te miały niższy standard, niż te na Kolonii Fabrycznej. Toalety znajdowały się na klatce schodowej, wodociąg zewnętrzny w postaci kolumn czerpanych rozmieszczonych między domami. Z czasem planowano wprowadzić elektryczność do mieszkań. Trzy parterowe bliźniaki w typie willi, przeznaczone dla urzędników, były podobne do budynków z Kolonii Fabrycznej. Ich adresy to Kolonia Rospontowa 10, 11, 12. Rozbudowa osiedla miała miejsce po II wojnie światowej; dobudowano wówczas duże bloki mieszkalne. W 1928 r. rozpoczęto prace związane z budową kompleksu zwanego „Kolonia Rospontowa II” (od lat pięćdziesiątych – „Kolonia Leśna”), usytuowanego na skraju lasu, przy obecnej ulicy Metalowców i Leśnej. 16.06.1928 r. Sąd Wojewódzki w Krakowie wyraził zgodę na wykarczowanie ok. 6 ha lasu. Dwa lata później, 24.06.1930 r. Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce Spółka Akcyjna sprzedała te tereny firmie „Zagroda Robotnicza Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowa w Chrzanowie z o. o.”, która kupiła je „w celu budowy na niej domów mieszkalnych dla swoich członków”. W latach 1932–1935 powstało 12 domów tzw. „bliźniaków”, parterowych, z poddaszami i podpiwniczonych. Uzupełnieniem każdej części był budynek gospodarczy z ustępem oraz studnia. W 1933 r. „Zagroda” odstąpiła 11 parcel z domami swoim członkom, będącym jednocześnie pracownikami „Fabloku”. W przeciwieństwie do wcześniej powstałych kompleksów (przy ul. Fabrycznej i Rospontowej) zespół ten nie był tak starannie zaplanowany. Standard domów był niższy – niektóre były wręcz prymitywne. Większość nie zachowała się lub uległa gruntownej przebudowie. W 1939 r. na południowym skraju kolonii powstała czynna do dziś piekarnia wzniesiona staraniem Spółdzielni Spożywców Pracowników Fabryki Lokomotyw.
Zapraszamy do odwiedzenia strony: https://www.archiwum-ziemiachrzanowska.pl/